เรื่องของยุง มฤตยูตัวน้อยที่คุณอาจรู้จักไม่ดีพอ
ลิงค์แชร์หน้านี้: https://thaiherb.online/blog/8-mosquito-story.html
ยุงเป็นแมลงตัวเล็กๆ ที่เราคุ้นเคยกันดี สิ่งที่ทำให้เรารู้จักมันก็คือ "เกาะปั๊บ เจาะปึ๊บ" ผลก็คือเราได้รอยบวมแดงและอาการคันกลับมา อีกทั้งยังเป็นแมลงที่ตามอาฆาตเราเสมอ ทำให้เราต้องเต้นอยู่ตลอดเวลา เพื่อไม่ให้มันร่อนลงจอดที่ผิวหนังเรา เชื่อหรือไม่ว่ามันถือกำเนิดขึ้นมาในโลกเมื่อ 30 ล้านปีก่อน! ยุงทั่วโลกมีอยู่ประมาณ 3,000 ชนิดครับ ในจำนวนนี้มีอยู่มากกว่า 420 ชนิดที่พบในประเทศไทย ยุงที่เราพบเห็นกันบ่อยๆ จะมีอยู่ 3 สกุลด้วยกันคือ Anopheles (ยุงก้นปล่อง),Aedes (ยุงลาย) และ Culex
มาดูข้อแตกต่างของยุง 3 สกุลนี้กันครับ (Anopheles - Aedes - Culex)
รู้ได้ไงว่าตัวไหนตัวผู้-ตัวเมีย!?
เราสามารถแยกยุงตัวผู้ออกจากตัวเมียได้โดยดูจากหนวด (antenna) ที่มีลักษณะเป็นขนนก และส่วนสัมผัส (pulpus) ง่ายไหมครับ!?
ยุงทุกตัวกินเลือดใช่ไหม?
ไม่ใช่ครับ! ยุงตัวผู้ส่วนใหญ่กินน้ำหวานจากผลไม้และน้ำผลไม้ครับ และยุงตัวเมียส่วนใหญ่กินเลือดเป็นอาหารรองครับ เนื่องจากยุงทั้งตัวผู้และตัวเมียจะกินหวานเป็นหลักครับ แต่ที่ยุงตัวเมียกินเลือดเรา นอกจากจะมีง่วง (proboscis) เพราะมันต้องการโปรตีนจากเลือดไปสร้างไข่ครับ (แต่ในบางชนิดการวางไข่ครั้งไม่จำเป็นต้องกินเลือดก่อน)
ยุงบางชนิดจะกินแต่เลือดของสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก (กบ) บางชนิดกินเลือดของแมลงอื่น หรือแม้แต่ยุงตัวอื่น ยุงตัวผู้และตัวเมียในสกุล Taxorhynchites จะกินแต่น้ำหวานจากพืชเท่านั้น ยุงขนาดเล็กสกุล Malaya จะรอมด จากนั้นจะยื่นส่วนง่วง (proboscis)เข้าไปในปากมดเพื่อกินน้ำหวาน
แล้วลูกน้ำกับลูกโม่งกินอะไร?
ลูกน้ำ (larva) จะกินสารอินทรีย์ แบคทีเรีย แพลงตอนสัตว์และแพลงตอนพืชที่อยู่ในน้ำครับ ส่วนลูกโม่ง (pupa) คือ ตัวอ่อนของยุงที่พร้อมกะเป็นยุงตัวเต็มวัย ลักษณะเด่นของมันคือมีหัวขนาดใหญ่ ลูกโม่งจะไม่กินอาหารครับ (ประมาณว่าเข้าดักแด)
ยุงมีอายุเท่าไหร่?
ยุงตัวเมีย มีอายุตั้งแต่ 1-3 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับชนิดและสภาพแวดล้อม ในยุงตัวเมียบางชนิดสามารถอยู่รอดในฤดูหนาวเพื่อมาวางไข่ในฤดูใบไม้ร่วง
ยุงตัวผู้ มีอายุประมาณ 4-5 วัน และจะตายหลังจากผสมพันธุ์เสร็จแล้ว
แล้วมันรู้ได้อย่างไรว่าเหยื่อมันอยู่ที่ไหน?
นักวิทยาศาสตร์ยังไม่รู้รายละเอียดทั้งหมดว่ายุงหาเหยื่อของมันได้อย่างไร แต่เรารู้ว่ามันใช้ประสาทสัมผัสหลายอย่างในการหาเหยื่อของมัน กลิ่นอาจจะเป็นประสาทสัมผัสที่สำคัญที่สุดสำหรับยุง เราปล่อยสารเคมีที่มีกลิ่นหลายตัวออกมาจากร่างกายเช่น แก๊สคาร์บอนไดออกไซ์จากลมหายออกของเรา ซึ่งยุงสามารถรับรู้ได้แม้จะอยู่ห่างถึง 30 เมตร (100 ฟุต) เนื่องจากยุงมีหน่วยรับความรู้สึกเกี่ยวกับสารเคมีอยู่ที่หนวด (antenna) ของมัน กรดแลกติก (lactic acid) และกรดฟอลิก (folic acid) ที่ได้จากเหงื่อ นอกจากนี้ ยุงยังไวต่ออุณหภูมิ, รังสีอินฟราเรด (infrared radiation) ที่แผ่ออกมาจากร่างกายเรา, กระแสลม, ความชื้นในอากาศอีกด้วย ยุงบางชนิดจะล่าเหยื่อตอนกลางวันและอาจจะใช้ข้อมูลจากการมองเห็น ซึ่งเป็นไปได้ว่ายุงเหล่านี้อาจจะใช้การเคลื่อนที่ และสีเข้มของเสื้อผ้าในการหาเหยื่อ เพราะฉะนั้น ถ้าเกิดคุณกะเพื่อน หรือคนอื่นๆ ยุงจะตัดสินใจเลือกคนใดคนหนึ่งจากสิ่งต่างๆ ที่พูดไป ใครที่มีคุณสมบัติที่ต้องการมากกว่าก็จะโดนยุงกัดครับ
หลังจากได้เหยื่อที่ต้องตาต้องใจแล้ว ยุงก็จะค่อยๆ ร่อนลงบนผิว และเริ่มใช้ง่วง (proboscis) ในการค้นหาเส้นเลือด โดยง่วงของมันประกอบไปด้วย 6 ท่อเล็กๆ โดย 4 ท่อจะเป็นตัวเจาะผิวหนัง ท่อที่ 5 จะเป็นตัวดูดเลือด และท่อสุดท้ายจะเป็นตัวปล่อยน้ำลาย เมื่อมันหาเส้นเลือดฝอยเจอแล้ว (ใช้เวลาน้อยมาก เพราะมนุษย์ตอบสนองต่อการกัดประมาณ 3 วินาที) มันจะหยดน้ำลายลงไป ซึ่งน้ำลายของยุงมีสารเคมีมากมายรวมถึง โปรตีนที่ป้องกันการแข็งตัวของเลือด (anticoagulants) สารยับยั้งการทำงานของภูมิคุ้มกัน (immunosuppressants) และสารขยายเส้นเลือด (vasodilators) เมื่อเส้นเลือดฝอยถูกเปิด ยุงก็จะดูเลือดเข้าสู่กระเพาะ (น้ำหวานและอาหารอื่นๆ จะอยู่คนละส่วน) ทำให้กระเพาะใหญ่ขึ้นจนเราเห็นเป็นสีแดง (ถ้าเราตัดหนวดที่มีหน่วยรับความรู้ออก ยุงจะดูดเลือดจนกระเพาะแตกตาย) ยุงหนึ่งตัวจะดูดเลือดประมาณ 0.000004 ลิตร (ในยุง Aedes aegypti จะดูดเลือด 0.000005 ลิตร) หรือประมาณ 0.001 ช้อนชา
ในเวลาไม่เกิน 2 นาที ยุงจะค่อยๆ ดึงง่วงมันออกจากผิวหนัง และบินท้องป่องออกไป มันจะหาที่ที่สงบและปลอดภัยเพื่อเกาะนิ่งๆ ย่อยเลือดที่เพิ่งกินมา มันจะกลับมามีหุ่นเหมือนเดิมภายใน 2-3 ชั่วโมง
ทำไมยุงกัดถึงมีตุ่มและคัน?
เมื่อตอนที่ยุงกัดคุณ มันจะปล่อยน้ำลายของมันออกมา และเมื่อมันบินหนีไปแล้วหรือโดนตีตาย น้ำลาย(ยังอยู่ในรอยเจาะ)เป็นตัวทำให้ผิวหนังของเราหลั่งสารฮิสตามีน (histamine) ออกมา ฮิสตามันจะกระตุ้นเส้นใยประสาทให้ส่งสัญญาณไปที่สมองแล้วทำให้คุณเกิดอาการคัน (ต้องเอามือเกา ฯลฯ) และโปรตีนในน้ำลายของยุงยังไปกระตุ้นการตอบสนองของภูมิคุ้มกันอีกด้วย ทำให้บริเวณที่โดนกัด (wheal) จะเกิดการบวมแดง แม้ว่าในที่สุดแล้วการบวมจะหายไป แต่อาการคันยังคงอยู่...จนกว่าภูมิคุ้มกันจะทำให้โปรตีนสลายไป
การรักษาเมื่อโดนยุงกัด และวิธีป้องกัน
เมื่อคุณโดนยุงกัด คุณควรล้างตุ่มด้วยสบู่อ่อนและน้ำเปล่า ไม่ควรเกาตุ่มแม้ว่ามันจะแสนคันสักเพียงไหน คาลาไมน์ (calamine) หรือยาคอร์ติโซน (cortisone) จะช่วยลดอาการคันได้
เพื่อป้องกันยุงกัด สิ่งที่คุณควรทำคือ ยืนนิ่งๆ กลั้นหายใจ ลดการเสียเหงื่อ และใส่เสื้อสีสดใส หรืออาจใช้ยาไล่ยุง ซึ่งมีหลายแบบในปัจจุบันทั้งหลายแบบให้เลือกใช้เช่น สเปรย์ ยาทา ยาขด และยาฉีดกันยุ่ง
สินค้าที่เกี่ยวข้องกับเรื่องของยุง มฤตยูตัวน้อยที่คุณอาจรู้จักไม่ดีพอ
Green SE7EN กรีนเซเว่น น้ำมันสมุนไพร 8 CC กลิ่นสเปียร์สมิ้นท์
มีกลิ่นหอม สดชื่น จากน้ำมันสมุนไพรตะไคร้หอม -ช่วยให้ผ่อนคลาย
(ประหยัด 30 บาท)
สเปรย์ตะไคร้หอม (Chaleam) ทิพย์เกสร สเปรย์กันยุง 50 มิล.
สมุนไพร สเปรย์กันยุง ตะไคร้หอมไล่ยุง มด แมลงสาบ
(ประหยัด 36 บาท)
สเปรย์ ตะไคร้หอมกันยุง อภัยภูเบศร ขนาด 120 ml
ผลิตภัณฑ์โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
(ประหยัด 60 บาท)
ครีมนวดเท้าสมุนไพร แม่ใหญ่ (300 กรัม)
แม่ใหญ่สมุนไพร
ยาหม่องสมุนไพรบาล์มวังพญางู 50 กรัม
บรรอาการปวดตามข้อกระดูก แผลไฟไหม้ แมลงกัดต่อย
(ประหยัด 30 บาท)
สมุนไพรปรับอากาศและป้องกันยุงกลิ่นส้มพรมจันทร์ ไทยเฮิร์บออนไลน์
ทำให้อากาศหอมสดชื่นลดกลิ่นอับอันไม่พึงประสงค์ช่วยระบบทางเดินหายใจและใช้ป้องกันยุงแมลงกัดต่อยไม
โลชั่นป้องกันยุง แม่ใหญ่สมุนไพร ขนาด 100 ML
แม่ใหญ่ สมุนไพร
(ประหยัด 24 บาท)
ยาจุดกันยุงสีเขียวยูคา-เปลือกส้ม ไทยเฮิร์บออนไลน์
ยาจุดกันยุงยูคาลิปตัส-เปลือกส้ม (บรรจุ 12 ขด) ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ 100% ปร
(ประหยัด 36 บาท)
กล่องยากันยุง
(ประหยัด 30 บาท)
กล่องใส่ยากันยุง
กล่องแบบกลม ขาตั้งเป็นแบบกากาบาท
สเปรย์กันยุง-ไล่ยุงตะไคร้แม่ใหญ่ ไทยเฮิร์บออนไลน์
สเปรย์กันยุง-ไล่ยุง:สูตรสมุนไพรกลั่นเข้มข้นมีส่วนผสมสมุนไพรไม่มีน้ำหอมเคมีและช่วยบำรุงผิวใช้ฉ
น้ำหอมกันยุงผิวส้ม (120 ml) สเปรย์ . ไล่ยุง ไล่มด และแมลงต่างๆ กลิ่นหอมสดชื่น รู้สึกสบาย
ใช้ไล่ยุงและแมลงรบกวน ปลอดภัย ไร้สารเคมี . ไล่ยุง ไล่มด และแมลงต่างๆ กลิ่นหอมสดชื่น รู้สึกสบาย
(ประหยัด 12 บาท)
สเปรย์ตะไคร้หอมกันยุง120มล.เพียวกรีน ไทยเฮิร์บออนไลน์
ประโยชน์:ป้องกันและไล่ยุงส่วนผสม:น้ำมันตะไคร้หอม10%วิธีใช้:ฉีดพ่นบริเวณผิวกายยกเว้นบริเวณผิวห
สเปรย์ตะไคร้หอมกันยุง75มล.(ชีววิถี) ไทยเฮิร์บออนไลน์
สรรพคุณ:ไลยุงป้องกันยุงและแมลงไม่เป็นพิษต่อคนสัตว์เลี้ยงและสิ่งแวดล้อม วิธีใช้ :ฉีดพ่นไล่ย
สเปรย์ตะไคร้หอมกันยุง สีมาอโศก
(ประหยัด 30 บาท)
สเปรย์กันยุง 5 พลัง(บ้านราช)
(ประหยัด 30 บาท)
ยากันยุง สมุนไพรไล่ยุงชนิดจุด 1 แพ็ค มี 6 แผ่น (12 ขด) 1 ขดสามารถจุดได้ประมาณ 5 - 7 ชั่วโมง
ไร้สารพิษ และสารก่อมะเร็ง แต่งกลิ่นตะไคร้หอม
(ประหยัด 36 บาท)
ยาจุดกันยุงยูคา+เปลือกส้ม(เขียว)
(ประหยัด 36 บาท)
ยาจุดกันยุงสีน้ำตาลเพื่อนดินฟ้า ไทยเฮิร์บออนไลน์
สมุนไพรจุดไล่ยุง ตราเพื่อนดินฟ้า สรรพคุณ: ช่วยไล่ยุงและแมลงต่างๆ ปลอดภัยต่อสุขภาพและ
สเปรย์-น้ำหอมกันยุงตะไคร้หอม เนเชอร์รอลเอสเซ้นส์ Natural Essences (120 ml)
น้ำหอมกันยุงตะไคร้หอม(ชนิดสเปรย์) ตราเนเชอร์รอลเอสเซ้นส์120ml.เป็นน้ำหอมที่สกัดจากพืชธรรมชา
(ประหยัด 60 บาท)
น้ำหอมกันยุงตะไคร้หอมเนเชอร์รอลเอสเซ้นส์ ชนิดเติม
น้ำหอมกันยุงตะไคร้หอม(ชนิดเติม) ตราเนเชอร์รอลเอสเซ้นส์120ml.เป็นน้ำหอมที่สกัดจากพืชธรรมชาติ
(ประหยัด 18 บาท)
ยาจุดกันยุงตะไคร้หอม(น้ำตาล)
(ประหยัด 36 บาท)
เติมตะไคร้หอมกันยุง สีมาอโศก ชนิดเติม
(ประหยัด -30 บาท)